«هویت دیجیتال» در سرزمین هوشمند پاد

ما در جهان واقعی چگونه شناخته می‌شویم؟ طبیعتاً با نامی که داریم. یا چهره‌مان. یا حتی خلق و خوی خاصی که داریم. حتی بیشتر از این‌ها! یک جمله معروف هست که می‌گوید بگو دوستانت چه کسانی هستند تا بگویم خودت که هستی! از این جمله‌ها کم نیستند و البته همه آنها دست‌کم بخشی از حقیقت را در خود دارند. دلیلش این است که هویت ما در جهان واقعی مبتنی بر هر چیزی است که به ما مربوط باشد. از نام و چهره و اثر انگشت بگیرید تا دوستان‌مان، خانواده‌مان، شغل، علایق و …! خب البته که در جهان مجازی هم قصه همین است.

اگر شما در بانک برای احراز هویت‌تان، کارت شناسایی ارائه می‌کنید در فضای مجازی هم برای خیلی از کارها باید چنین کاری انجام بدهید. همانطور که ممکن است کسی از کارت شناسایی شما در بانک سوءاستفاده کند، در فضای مجازی هم چنین خطری وجود دارد. طبیعتا تفاوت‌هایی هم هست. مثلا راه‌های جعل هویت در جهان مجازی بیشتر و پیجیده‌تر است اما در مقابل راه‌های ایمن‌سازی اسناد هویتی و همچنین خنثی کردن خطرات هم به لطف متخصصان این حوزه، بیشتر و پیچیده‌تر شده است.

هویت دیجیتال

هویت دیجیتالی مجموع تمام اطلاعات دیجیتالیِ در دسترس درباره یک کاربر است. گوگل به عنوان بزرگترین برند جهان دیجیتالی معتقد است: «هویت آنلاین شما بر اساس آنچه در فضای دیجیتالی پست می‌کنید و حتی آنچه که دیگران در همین فضا درباره شما می‌گویند، تعیین می‌شود؛ مانند آنچه که در صفحه اینستاگرام‌تان منتشر می‌کنید یا حتی یک پست در مورد شما، یک عکس مربوط به شما، ثبت یک برچسب (یا همان هشتگ معروف) در مورد شما و یا پاسخ به یک پست شما.»

به طور کلی هویت دیجیتال شامل آدرس اینترنتی، پسوردها، جست‌وجوهای صورت‌گرفته، سایت‌های بازدیدشده، کوکی‌ها و … است. هویت دیجیتال به صورت پرونده دیجیتال، شامل تمام اطلاعات دیجیتال شما از منابع مختلف، در هر زمان و مکان است. پرونده دیجیتال خیلی بیشتر از یک رزومه آنلاین و داده‌های تراکنشی است. پرونده دیجیتال در واقع همه یا بخش بزرگی از زندگی خصوصی شماست.
حتی برخی‌ به جای هویت دیجیتال، از اصطلاح «ردپای دیجیتال (Digital Footprint)» استفاده کرده‌اند.

منظورشان این است که هر ردی در هر جایی از شما در جهان مجازی وجود داشته باشد (حتی آدرس اشتباهی که برای ورود به یک سایت نوشته‌اید) در پرونده دیجیتال شما ثبت خواهد شد و گم نمی‌شود. این یعنی تمام رفتارهای شما در جهان مجازی قابل رصد است! این در واقع هویت دیجیتالی شماست! چیزی که توصیفی دقیق‌تر و واقعی‌تر از کارت شناسایی ملی، اثرانگشت، نام، سن، محل تولد یا … از شما ارائه می‌کند.

بله حق دارید! کمی ترسناک است. اما خب همه‌اش این نیست. خبرهای خوبی هم در راه است. حافظ می‌گوید: «عیب مِی جمله چو گفتی! هنرش نیز بگو». اگر این مصراع را مبنا قرار دهیم، «هنر» جهان دیجیتالی، بسیار شگفت‌انگیزتر و بسیار بیشتر از «عیب‌»هایش است.

احراز هویت دیجیتالی

جهان در آینده بسیار نزدیک، تحولات بسیار بزرگی را تجربه می‌کند. البته همین حالا هم زندگی ما متحول شده است. مثلاً بسیاری از وجوه زندگی ما به وسیله گوشی‌های تلفن همران‌مان مدیریت می‌شود. در همین یکی، دو سال گذشته، تجربه دورکاری به خاطر کرونا این امکان را فراهم آورد تا کمی بیشتر درباره زندگی در جهان دیجیتالی تجربه کسب کنیم. اما اتفاق‌های آینده خیلی گسترده‌تر از این حرف‌هاست. در جهان آینده، سازمان‌ها و نهادهای مختلف هویت ما را چگونه خواهند شناخت؟ جهان واقعی ما چگونه با جهان دیجیتالی پیوند داده می‌شود؟ اوضاع امنیت ما در این جهان چگونه است؟

یک بخش جذاب ماجرا تشخیص چهره است! مثلاً هنگامی که از کنار دوربین‌های نظارتی رد می‌شوید، ممکن است تصویر چهره شما گرفته شده و پس از اسکن، در قالب یک الگوی دیجیتال پیاده‌سازی شود تا رایانه آن را با میلیون‌ها الگوی چهره‌های آنالیز شده قبلی مقایسه کند. پس از آن دوربین‌ها در هر مرحله می‌توانند شما را ردیابی کرده و با داده‌های موجود درباره شما و همچنین داده‌هایی که در آینده مخابره می‌شوند، انطباق ‌دهند. در واقع این الگوریتم، الگوها را بر‌اساس جزئیات صورت شما ضبط، تحلیل و مقایسه می‌کند. این فناوری بخش قابل توجهی از احراز هویت بیومتریک (خصوصیات انسانی منحصر به فرد مانند اثر انگشت) و تحول دیجیتالی را تشکیل می‌دهد و با شتاب بسیار زیادی در حال گسترش است. احراز هویت بیومتریک برای انجام مراودات تجاری و بانکی، روشی است که جهان در حال پیش بردن آن است، زیرا هویت بیومتریک برای هر شخصی منحصر به فرد است و به‌راحتی نمی‌توان آن را تکثیر کرد یا دزدید. این یک راه امن برای شناسایی و تائید هویت در جهان دیجیتالی آینده است. کارمندان بانک پاسارگاد چند سال است که در شعبه‌ سر خیابانِ شما هم در کنار کارت شناسایی و البته بدون این که از شما خواهش کنند که ماسک صورت‌تان را بردارید، به کمک یک دستگاه دیجیتالی کوچک، اثر انگشت‌تان را تشخیص می‌دهند. خب ما به این شکل مدتی است که پا به عصر جدید تکنولوژی‌ها گذاشته‌ایم. اما دسترسی به امکانات و موقعیت‌های مختلف موجود در این جهان، بر اساس احراز کامل هویتی، تعیین و سطح‌‌بندی می‌شود.