چرا به بانکداری دیجیتال نیازمندیم؟
تاریخچه بانکداری به حدود دو هزار سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. زمانی که بازرگانانی، پول خود را به جای صرف در بازار و تجارت، به کشاورزان و دیگر تاجران وام دادند. این اولین تجربه بشر در بدهی سازمان‌یافته بود. بدهی‌هایی که با سود حاصل از کسب، باید تسویه می‌شد.
محمدمهدی ذاکرحسین
مدیر ارتباطات یکپارچه پاد
از این تجربه‌های نخستین که بگذریم، بانک و بانکداری به شکلی که امروزه با آن آشنا هستیم، قدمتی حدودا ۵۰۰ ساله دارد.
از ویژگی‌های اصلی بانک‌های این نسل، تمرکز بر ارائه خدمات بصورت حضوری و در «شعبه‌ها» بوده است. بر همین اساس تعداد، پراکندگی و گستردگی شعبه‌ها یکی از معیارهای سنجش موفقیت بانک‌ها محسوب می‌شد. در واقع بانک‌هایی موفق‌تر ارزیابی می‌شدند که تعداد شعبه‌های بیشتری داشتند. و پوشش جغرافیایی گسترده‌تری می‌دادند. اما این ویژگی مکان‌محور بودن بانک‌ها در نیم قرن گذشته با تغییرات چشمگیری مواجه بوده است.
با رشد فناوری اطلاعات، خدمات فیزیکی شعبه‌ها به سمت دیجیتالی شدن سوق داده شد. در پایان دهه نخست هزاره سوم، گسترش تجهیزات و تکنولوژی‌های نوین الکترونیکی به آنچنان پختگی و کارایی رسید که نه تنها امروز می‌توانیم از «تحول دیجیتال» و یا «انقلاب دیجیتال» در صنعت بانکداری صحبت کنیم بلکه آن را یک ضرورت برای فردا بدانیم!
بانکداری الکترونیک
بانک‌های خرد، بطور سنتی از شبکه شعبه‌های بسیار قوی و گسترده‌ای برخوردار بودند. در دهه ۷۰ میلادی، دستگاه‌های خودپرداز، در دهه ۸۰ میلادی، مراکز تماس و در دهه ۹۰ میلادی اینترنت بانک به این شبکه گسترده اضافه شد. هر کدام از این کانال‌های ارائه خدمت، به عنوان یک لایه جدید روی پایه اصلی، یعنی «شعبه‌ها»، اضافه شدند. در واقع شالوده ارائه خدمات بانکی همچنان بر شعبه‌ها استوار بود و راهکارهای الکترونیکی در مقایسه با شعبه‌ها، یک راهکار و کانال فرعی ارائه خدمات به شمار می‌آمد.
چالش‌های بانکداری الکترونیکی
در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی و با ورود آهسته اینترنت به زندگی افراد، راهکارهای الکترونیکی بانک‌ها برای مشتریان نیز تازگی داشت. اینترنت یک پدیده جدید برای خود مشتریان هم بود. اما امروزه بانک‌ها با نسلی از مشتریان مواجه‌اند که با اینترنت بزرگ شده‌اند. مارک پرِنسکی در یک تعبیر جالب این دو نسل را «بیگانگان با دیجیتال» و «بومیان دیجیتال» می‌نامد. بیگانگان با دیجیتال، بزرگ‌سالانی هستند که از جدیدترین فناوری‌های اینترنتی صرفاً برای راحتی بیشتر استفاده می‌کنند. اما اینترنت برای «بومیان دیجیتال» جزئی از زندگی و بخش لاینفک آن است.
در چنین شرایطی، بانکداری سنتی که در آن، بانک‌ها بر اساس مدل گسترش فیزیکی بنا شده است و از انواع خدمات الکترونیکی، صرفاً به عنوان لایه‌هایی جدا، غیریکپارچه و اضافه بر روی لایه اصلی (شعبه‌ها) بهره می‌برند، جوابگوی نیاز بومیان دیجیتال نخواهد بود. تصور کنید ارائه خدمات مکان‌محور به مشتریانی که از کودکی با هم‌سن و سالان خود در سراسر دنیا بازی اینترنتی کرده است، چه وضعیتی خواهد داشت؟
انقلاب دیجیتال
اکنون باید به این درک برسیم که لایه‌های ارائه خدمت به مشتریان جابجا شده است. اگر قبلاً چند کانال، اعم از حضوری و یا غیر حضوری، داشتیم که در لایه‌های مختلف ارائه خدمت کرده و همگی بر لایه زیرین شعبه‌ها استوار بودند، در عصر تحول دیجیتال، تنها یک لایه برای ارتباط با مشتریان وجود خواهد داشت؛ آن هم «ساختار الکترونیکی» توسعه یافته در بانک‌ها است.
تمام کانال‌های مختلف الکترونیکی و یا حضوری از جمله موبایل، تلفن، اینترنت‌بانک و حتی خود شعبه‌ها، در دل این شالوده‌ی اصلی، یعنی ساختار الکترونیکی بانک‌ها، استوار خواهند شد.
این جابجایی لایه‌ها را «تحول دیجیتال» می‌نامیم. در نتیجه‌ی چنین تحولی است که خدمات بانکی، متناسب با مشتریان نسل جدید طراحی و تدوین خواهد شد؛ مشتریانی از نسل «بومیان دیجیتال». با افزایش جمعیت بومیان دیجیتال، انقلاب دیجیتال نه به عنوان یک امتیاز چشمگیر، بلکه به عنوان مسیری ضروری و حیاتی برای بانک‌ها درآمده است.
تحول دیجیتال در بانک پاسارگاد
با نگاه به این مهم بود که پس از سال‌ها تحقیق، برنامه‌ریزی و توسعه زیرساختی، اکنون «سرزمین هوشمند پاد» به عنوان پاسخی فراگیر به ضرورت تحول دیجیتال در بانک پاسارگاد پا به عرصه وجود نهاده است.
همکارانم در پادنامه، تلاش می‌کنند تا در این شماره و شماره‌های آینده «پادنامه» ضمن تشریح ابعاد مختلف تحول دیجیتال، نقش محوری سرزمین هوشمند پاد در تحول دیجیتال بانک پاسارگاد را تبیین کنند.