تجارت الکترونیکی و دنیای پساکرونا

جنت بالیس (Janet Balis) از هاروارد بیزینس ریویو (HBR) معتقداست که اگرچه شرایط به سمت دوره قبل از کرونا حرکت خواهد کرد، اما تغییرات شگرفی که در رابطۀ میان فروشندگان و مصرف کنندگان به وجود آمده، تداوم خواهند داشت. سیستم‌های اینترنتی و الکترونیکی، با دقت بسیار زیادی می‌توانند با مشتریان در ارتباط باشند و از درخواستهای آنها مطلع شوند. برخی از این واقعیاتی که او برمی‌شمرد به قرار زیرند:

• کسب‌وکارها که پیشتر فقط مشتریان را شناسایی می‌کردند، حالا آنها را گروه‌بندی نیز کرده‌اند.
• امروزه، هرکسب‌وکار، با بهترین تجربۀ تجاری مشتری در خرید قبلی، در حال رقابت است و نه با کسب‌وکارهای دیگر.
• در حالی که پیشتر، مشتریان می‌توانستند فقط آرزو کنند تا محصول مورد نظرشان را بیابند اما اکنون، آنها از کسب‌وکارها انتظار دارند تا دقیقا محصول مورد نظرشان به آنها عرضه شود.
• ارتباط با مشتری حالا همه چیز یک کسب‌وکار فرض می‌شود در حالی که پیشتر، صرفا اهمیت زیاد این ارتباطات احساس شده بود.
• مشتریان پیشتر در قلب استراتژی فروش بودند در حالی که اکنون، در قلب سفر مشتری (Customer Journey) قرار دارند.

به این ترتیب، بالیس معتقد است علیرغم آنکه زندگی در میان مردم و بازگشت به جامعه اهمیت بسیار زیادی دارد، اما تغییر الگوی تعامل با مشتریان باعث خواهد شد تا افت شدیدی در دنیای کسب‌وکارهای اینترنتی شاهد نباشیم. مارتین نیروپ (Martin Nyrop) و همکاران او از موسسه دیلویته (Deloitte) در گزارشی که امسال به چاپ رسید، با بررسی شرایط تجارت الکترونیک در دانمارک (یکی از کشورهای پیشرو در مدیریت همه‌گیری کرونا) معتقدند که حوزه تجارت الکترونیکی در دانمارک، برای همیشه تغییر یافته و حتما بخش عمده‌ای از نیازهای خرید و تجارت در دانمارک، از طریق تجارت الکترونیکی، برطرف خواهد شد. همچنین، استاتیستا با بررسی در خصوص میزان رشد تجارت الکترونیکی در فیلیپین به عنوان یک کشور دارای فرهنگ آسیایی و سنتی در تجارت، اعلام می‌کند که در زمان قرنطینه، میزان تجارت الکترونیکی در فیلیپین به دو برابر خود رسیده است. البته، بعد از اتمام قرنطینه این میزان کاهش یافت، اما کماکان، ۶/۱ برابر میزان پیش از کرونا باقی مانده است. جروئن کرایجنبرینک (Jeroen Kraaijenbrink) از فوربس (Forbes) نیز معتقد است که چهار روند در دنیای پس از کرونا کماکان خواهند ماند که یکی از آنها دیجیتالی‌تر شدن کسب‌وکارهاست.

البته نظرات مخالفی نیز وجود دارند؛ به عنوان مثال، دیگبیجای میشرا (Digbijay Mishra) از ایندیاتایمز (IndiaTimes) معتقد است که برخی مسائل از جمله ملاحظات امنیتی و الگوهای فرهنگی و اجتماعی می‌توانند منجر به کمرنگ‌ شدن تجارت الکترونیک در آیندۀ پساکرونا شوند.

در مجموع به دلایلی مانند تغییر الگوهای مشتریان و گسترش روزافزون تکنولوژی‌هایی که تجارت الکترونیکی را تسهیل کرده‌اند و کاهش برخی هزینه‌ها از جمله هزینه حمل‌ونقل دانشجویان به محل درس، اگرچه با افت در بازار تجارت الکترونیک روبرو خواهیم بود، اما به نظر نمی‌رسد که دنیای کسب‌وکار در پساکرونا، شبیه به دنیای سابق کسب‌وکار باشد. همانطور که کریس هوارد (Chris Howard) از مؤسسۀ مشاوره‌ای گارتنر (Gartner) می‌گوید مدیران شرکت‌ها باید استراتژی‌هایشان را با دنیای جدید، سازگار کنند.