معرفی جامع بوم مدل کسب و کار و بوم ناب
چگونه مدل کسب‌وکار خود را طراحی کنیم؟
همان طور که در مقاله‌ی آموزش مدل کسب و کار گفتیم، این که “چطور درآمد کسب کنیم” به تنهایی برای موفقیت یک کسب‌وکار کافی نیست، در مقاله بعدی نیز با انواع مدل‌های کسب‌وکار آشنا شدیم.
در این قسمت به معرفی نکات عملی می‌پردازیم که می‌تواند در طراحی مدل کسب‌وکار به شما کمک کند. به طور کلی دو رویکرد اصلی برای ایجاد مدل کسب‌وکار جدید یا اصلاح مدل فعلی وجود دارد.
۱.بوم مدل کسب‌وکار
بوم مدل کسب‌وکار را الکساندر استروالدر مطرح و پیشنهاد کرد. این بوم پیشنهادی نموداری شامل ۹ عنصر مهم برای طراحی یک مدل کسب‌وکاری است.
برای درک بهتر بخش‌های بوم مدل کسب‌وکار، سوالاتی در هر بخش مطرح شده است، اجازه دهید این ۹ بخش را با هم بررسی کنیم.
۱. ارزش پیشنهادی (Value Proposition)
با پاسخ دادن به سوالات در این بخش، محصولات و خدمات خود و نحوه‌ای که آنها برای مشتریان ایجاد ارزش می‌کنند را مشخص نمایید.
۱. چه ارزشی را برای مشتری به ارمغان می‌آوریم؟
۲. چه مشکلی از مشتریان را حل می‌کنیم؟
۳. چه گروهی از محصولات و خدمات خود را به هر کدام از مشتریان پیشنهاد می‌کنیم؟
۴. کدام یک از نیازهای مشتریان را برآورده می‌کنیم و باعث رضایت آنها می‌شویم؟
۲. گروه‌های مشتریان هدف/ بخش‌بندی مشتریان (Customer Segments)
با پاسخ دادن به سوالات این بخش مشخص می‌شود مشتریان‌تان چه کسانی هستند و شما برای چه مشکلی از مشتریان خود را حل می‌کنید.
۱. برای چه کسی ارزش ایجاد کنیم؟
۲. مهم‌ترین مشتریان ما چه کسانی هستند؟
۳. کانال توزیع (Channels)
جواب این سوالات این بخش کمک می‌کند متوجه شوید جایی که به مشتریان بالقوه خود خواهید رسید کجاست.
۱. مشتریان ما می‌خواهند از طریق کدام کانال‌ها به محصولات یا خدمات ما دسترسی داشته باشند؟
۲. ازطریق این کانال‌ها چگونه به مشتریان خود برسیم؟
۳. یکپارچگی کانال‌های ما چگونه است؟
۴. کدام یک از کانال‌های ما بهتر کار می‌کند؟
۵. کدام یک از کانال‌های ما مقرون‌‌به‌صرفه است؟
۶. چگونه می‌توانیم کانال‌های خود را با فعالیت‌های مشتری یکی و ادغام کنیم؟
۴. ارتباط با مشتری (Customer Relationships)
پاسخ سوالات زیر نشان می‌دهد چگونه برای محصولات یا خدمات خود تقاضا ایجاد خواهید کرد.
۱. هر یک از گروه‌های مشتریان، انتظار دارند با آنها چه روشی برای برقراری ارتباط با آنها داشته باشیم تا بتوانیم این رابطه را حفظ نماییم؟
۲. در حال حاضر ، با هر گروه از مشتریان‌مان از چه کانالی ارتباط برقرار کرده‌ایم؟
۳. این روابط چطور با بخش‌های مختلف مدل کسب‌وکار ما ادغام می‌شوند؟
۴. کدام یک از کانال‌های ارتباطی ما بهتر کار می‌کنند؟
۵. کانال‌های مختلف ارتباطی مختلف چگونه یکپارچه می‌شوند؟
۶. کدام‌یک از کانال‌های ارتباطی ما مقرون به صرفه‌تر است؟
۵. ساختار هزینه (Cost Structure)
هزینه‌های ثابت و متغیر عملیات کسب‌وکار خود را مشخص کنید.
۱. مهم‌ترین هزینه‌ها در مدل کسب‌وکار ما چیست؟
۲. کدام‌یک از منابع مهم، گران‌ترین هستند؟
۳. کدام‌یک از فعالیت‌های کلیدی، گران‌ترین هستند؟
۶. فعالیت‌های اصلی (Key Activities)
کارهایی ضروری که کسب‌وکار شما باید برای رسیدن به موفقیت انجام دهد.
۱. ارزش‌های پیشنهادی کسب‌وکار ما به چه فعالیت‌های کلیدی نیاز دارند؟
۲. کانال‌های توزیع چطور؟
۳. ارتباط با مشتریان چطور؟
۴. جریان درآمدی چطور؟
۷. منابع کلیدی کسب‌وکار (Key Resources)
منابع انسانی، مالی و دیگر منابع مورد نیاز .
۱. ارزش‌های پیشنهادی کسب‌وکار ما به چه منابع کلیدی نیاز دارند؟
۲. کانال‌های توزیع ما چطور؟
۳. ارتباط با مشتریان ما چطور؟
۴. جریان درآمدی ما چطور؟
۸. شرکای کلیدی (Key Partners)
هر کسب‌وکار دیگری را که می‌خواهید با آنها شریک شوید، لیست کنید، سپس به سوالات زیر پاسخ دهید:
۱. شرکای اصلی ما چه کسانی هستند؟
۲. تامین‌کنندگان اصلی ما چه کسانی هستند؟
۳. کدام منابع مهم را از سمت شرکا به دست می‌آوریم؟
۴. شرکا کدام یک از فعالیت‌های کلیدی را انجام می‌دهند؟
۹. جریان درآمدی (Revenue Streams)
تعیین کنید چگونه می‌توانید درآمد کسب کنید.
۱. مشتریان ما مایل به پرداخت برای چه ارزش‌هایی تمایل به پرداخت هزینه دارند؟
۲. در حال حاضر برای چه چیزی پول پرداخت می‌کنند؟
۳. آنها در حال حاضر چگونه(با چه روشی) پول پرداخت می‌کنند؟
۴. ترجیح می‌دهند با چه روشی پول پرداخت کنند؟
۵. هر جریان درآمدی چقدر به درآمد کلی کمک می‌کند؟
۲.بوم نوپای ناب یا Lean Canvas
بوم نوپای ناب، یک مدل عمومی است که برگرفته از بوم مدل کسب‌وکار می‌باشد و در اکثر موارد به خوبی کار می‌کند. بوم نوپای ناب توسط اش موریا ایجاد شد و بیشتر مناسب استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای کوچک با عدم اطمینان بالا است.
شما می‌توانید برای دیدن عکس از این لینک استفاده کنید.
توضیح بخش‌های بوم ناب:
در بوم ناب نیز ۹ بخش وجود دارد اما پاسخ به سوالات آن برای استارتاپ‌ها وکسب‌وکارهای کوچک ساده‌تر است.
۱. مسئله (Problem) – سه مشکل اصلی که کسب‌وکار شما حل می‌کند را فهرست کنید.
۲. راه‌حل (Solution) – ویژگی‌های اساسی محصول(های) شما کدام هستند؟ (راه حل ممکن برای هر مسئله را بیان کنید).
۳. ارزش پیشنهادی یکتا (Unique Value Proposition) – وجه مشخصه‌ی شما که بیان می‌کند چرا از رقبایتان متمایز هستید و محصول‌تان ارزش خرید دارد؟
۴. برتری مطلق (Unfair Advantage) – چه بخشی از کسب‌وکار شما نمی‌تواند به راحتی توسط رقبا کپی‌برداری شود؟
۵. بخش مشتریان (Customer Segments) – مشتریان هدف شما چه کسانی هستند؟ تا حد ممکن خاص باشید.
۶ . فعالیت‌های کلیدی (Key Activity) – فعالیت‌های اصلی که منجر به درآمد می‌شوند کدام‌اند؟ به عنوان مثال ایجاد اولین پست بلاگ بر روی یک پلتفرم خبری
۷. کانال (Channels) – برای به دست آوردن مشتری از چه کانال‌هایی استفاده خواهید کرد؟
۸ . ساختار هزینه‌ها (Cost Structure) – هزینه‌های ثابت و متغیر خود را لیست کنید و در صورت لزوم آنها را تخمین بزنید.
۹. جریان درآمد (Revenue Streams) – مدل درآمدی خود را مشخص کنید. (به بخش قبلی در همین مقاله رجوع کنید)
نتیجه‌گیری
حالا شما با خواندن کامل این ۳ مقاله، مدل‌های کسب‌وکاری مختلف را بیشتر از کارآفرینان دیگر درک نموده‌اید. توصیه می‌کنیم که فقط ده دقیقه یا بیشتر زمان بگذارید و از طریق بوم مدل کسب‌وکار یا بوم نوپای ناب کار طراحی مدل کسب‌وکار خود را شروع کنید.
اگر نتوانستید آن را به طور کامل تکمیل کنید، دقت کنید که قسمت‌های جا‌مانده کدام موضوعات هستند، با این کار به سرعت متوجه خواهید شد که کدام بخش‌های کسب‌وکار شما نیاز به توجه و تقویت بیش‌تری دارند.
در شبکههای اجتماعی به اشتراک بگذارید
