شکی نیست که بازار API و وبسرویسها در کشور به اندازه کافی به بلوغ نرسیده و همین موضوع مواجهه با چالشهایی را در پی دارد. با این حال چشمانداز این بازار افقهایی روشن را نمایش میدهد که پلتفرم پادیوم میتواند یکی از راهکارهای آن باشد.
به گزارش واحد خبر دفتر ارتباطات یکپارچه پاد (IC)، «عاطفه موفقی» راهبر کسب و کار پادیوم از اکوسیستم سرزمین هوشمند پاد (متعلق به هلدینگ فناپ) گفتگویی با نشریه عصر تراکنش داشته و از تاثیر شیوع کرونا، مسیر سال ۱۴۰۰، نوآوریهای لازم و بسیاری مباحث دیگر گفته است. در ادامه خلاصهای از این گفتگو را به نقل از خبرنامه پادیوم مرور خواهید کرد:
یکی از مهمترین مسائل پلتفرمهای ارائه دهنده API جامع نبودن خدمات و دربرگیری تمام بانکها یا سازمانهاست. پادیوم برای حل این مسئله آیا راهکاری اندیشیده است؟
یکی از سوالهایی که در دوران شکلگیری پادیوم، ذهن تمام همکاران ما را درگیر کرده بود، همین موضوع بود. آیا پادیوم قرار است درگاه ارائه خدمات بانکی و مالی به استارتاپها باشد؟ آیا قرار است زیرساخت ارائه دهیم؟ یا درگاه واحدی هستیم که تمام خدمات مورد نیاز استارتاپها را فراهم میکنیم؟
برای پاسخ به این سوال، از خود پرسیدیم که یک استارتاپ چه میخواهد؟ یکی از بزرگترین چالشهای استارتاپها نه زیرساخت فنی، بلکه دریافت خدمات از سازمانهایی است که برای مذاکره با آنها باید «آوردهایی» از جنس نرمافزار، پایگاه مشتریان، رکورد فروش، و… داشته باشید. چیزی که یک استارتاپ معمولا در روزهای اول فعالیت خود در اختیار ندارد. در واقع، بسیاری از امکانات و مزایا به سادگی برای شرکتهای بزرگ در دسترس هستند، اما استارتاپهای نوپا نمیتوانند از این امکانات بهرهمند شوند.
در نهایت ما با بررسیهایی که در مورد نیازهای کسبوکارهای دیجیتال داشتیم، بر سه محور متمرکز شدیم: خدمات زیرساختی سرزمین هوشمند پاد، وبسرویسهای بانک پاسارگاد، و سرویسهای سازمانهایی که دریافت سرویس از آنها برای یک استارتاپ تازهکار امکانپذیر نیست.
در این مسیر، ما تاکنون پیشرفت خوبی داشتهایم و سرویسهای شهرداری تهران، سازمان نظام پزشکی کشور و بیمه ملت را در اختیار استارتاپها گذاشتهایم. به زودی سرویسهای بیمه پاسارگاد و سازمانهای دیگری نیز به این سبد افزوده میشود.
مهمترین چالش پادیوم در یک سال گذشته چه بوده و چه راهکاری برای حل این چالش در پیش گرفتهاید؟
سوال سختی است. بازار API و وبسرویس هنوز در ایران بالغ نشده است و از این نظر، با وضعیت رشد همین بازار در کشورهای پیشرو فاصله داریم. در کشورهای پیشرفته، رشد بازارچههای API از سال ۲۰۱۵ شروع شد و مثلا rapidAPI اکنون بیش از ۲۲ هزار API دارد.
هرچند سرعت رشد و پیشرفت در این اکوسیستم بسیار بالاست و سازمانهای بزرگ، واقعا در آن قدم گذاشتهاند، اما هنوز از نظر فرهنگ عرضه و استفاده از API در وضع مطلوبی نیستیم. بسیاری وقتها بعد از معرفی مجموعه سرویسها این جملهها را میشنویم: واقعا در ایران اینقدر API و وبسرویس وجود دارد؟
پس یکی از چالشها و وظایف ما به عنوان یکی از بازوهای ارتباطی گروه مالی پاسارگاد با جامعه دیجیتال کشور، توسعه فرهنگ استفاده از API هاست. برای این هدف، ابزارهایی مثل کارگاههای آموزش منظم و رایگان، ترجمه گزارشهای سازمانهای معتبر بینالمللی، خبرنامه هفتگی، ویدیوهای آموزشی و… را به کار گرفتهایم.
کرونا و همهگیری آن چه فرصتها و تهدیدهایی را در پیش روی پادیوم گذاشت؟
درست زمانی که نیاز داشتیم با استارتاپهای متعددی کار خود را شروع کنیم، کرونا باعث شد تا جریان «راهاندازی استارتاپها» به نوعی متوقف شود. این موضوع به نوعی تمام کسبوکار ما را تحتالشعاع قرار داد. مثلا با شتابدهندهای قرار همکاری داشتیم و با شروع قرنطینه، آن شتابدهنده دیگر هیچ تیمی نداشت که حول حمایت از آنها همکاری داشته باشیم!
اما کرونا دو فرصت پیش روی ما گذاشت: فرصت اول، گسترش دیجیتالیسازی کشور بود که ضمن توقف موقت جریان ایجاد استارتاپها، موج جدیدی از بازار دیجیتال را ایجاد کرد و دوم، فرصتی به ما داد تا نسخه دوم پادیوم را در فضایی آرامتر و با سرعت بیشتری توسعه دهیم.
پادیوم برای سال ۱۴۰۰ چه مسیر و اهدافی را در پیش دارد؟
اگر بگوییم سال ۹۹ برای پادیوم، سال توسعه زیرساخت و تکمیل سبد در سمت تأمین بوده، شاید مهمترین برنامه ما برای ۱۴۰۰ ورود جدیتر به بازار باشد. در سال پیش رو ما از نظر تأمین به تنوع قابل توجهی رسیدهایم و وقت آن است که حضور پررنگتری در بازار داشته باشیم.
با توجه به اینکه در حال حاضر پادیوم رقبایی نیز دارد، مهمترین ارزش افزوده پادیوم برای ذینفعان مختلف خود را چه چیزهایی میدانید؟
ما سعی کردیم دو مزیت را یکجا برای مشتریان فراهم کنیم. مزیت اول ما این است که مستقیما به زیرساخت بانک پاسارگاد و سرزمین هوشمند پاد متصل هستیم و عملا این زیرساخت را بیواسطه در اختیار آنها قرار میدهیم. مزیت دوم ما نیز همانطور که پیشتر گفتم، جامعیت خدمات است.
در سمت تأمین، یعنی سازمانها و گروههایی که خدمات خود را از طریق پادیوم ارائه میدهند، ما کار را بسیار ساده کردهایم. پلتفرم پادیوم این امکان را در اختیار آ نها میگذارد که تمام بار عملیاتی تماس و پشتیبانی از مشتریان خود را به ما بسپارند.
یکی از نگرانیهای اکوسیستم در استفاده از سرویسهای اینچنین، انحصار است. آیا پلتفرمهایی مثل پادیوم انحصار ایجاد کردهاند؟ یا در آینده ممکن است با قدرت گرفتن و توسعه خدماتشان، انحصار ایجاد کنند؟ چه اهرم فشاری برای جلوگیری از این انحصارگرایی وجود دارد؟
اصلا فلسفه گروه مالی پاسارگاد برای بنیانگذاشتن «سرزمین هوشمند پاد» شکست انحصار بوده است. امروز بخش عظیمی از زیرساخت ما باز شده و در اختیار اکوسیستم قرار گرفته. حتی وقتی زیرساختی مانند پادیوم را توسعه دادیم، آن را به خدمات خود محدود نکردیم و از استارتاپها خواستیم تا سرویسهای خود را درست در همان درگاهی که بانک پاسارگاد خدمات خود را ارائه میکند، قرار دهند.
اما اگر دغدغه شما وابستگی باشد، این وابستگی همه جا هست. مثلا به گوگل نگاه کنید. به اپل نگاه کنید. هر اکوسیستمی حول یک «سنگ بنا» بزرگ میشود. طبیعتا همه به آن سگ بنا وابسته میشوند. این ماهیت کسبوکار است. چرا که این سنگ بنا باید «مقیاس» داشته باشد و زیرساختی را ارائه دهد که در مقیاس کوچک امکانپذیر نیست. این سنگ بنا، ارزشی خلق میکند که مجموعههای انگشتشماری توان خلق آن را دارند. پس وابستگی به آن امری طبیعی است.
دغدغه این است که رفتار آن «سنگ بنا» چگونه باشد. آیا ما دوستدار اکوسیستم هستیم؟ آیا پایداری کافی داریم؟ آیا از دیتا به درستی حفاظت میکنیم؟ حریم خصوصی را به دقت رعایت میکنیم؟ جواب این پرسشها را میتوان در بازار دید. اینکه مردم و کسبوکارها چه اعتمادی به ما یا هر مجموعهی مشابهی میکنند را زمان نشان میدهد.
به طور کلی فضای نوآوری باز در ایران را چگونه ارزیابی میکنید؟ آیا این فضا آن طور که باید پیشرفت و توسعه پیدا کرده است؟
اولین قدم در پاسخ به این سوال این است که قلمرو این سوال را محدود کنیم. امروز صنایع مختلفی سراغ این رویکرد رفتهاند، اما اگر صحبت ما حول صنعت مالی و خدمات دیجیتال است، به نظرم در دو سال اخیر رشد چشمگیری در این زمینه داشتهایم. به طوری که هوشمندی بازیگران بزرگ کشور در سالهای گذشته باعث شده تا امروز، حجم عظیمی از دادهها و خدمات به صورت باز در اختیار اکوسیستم قرار گیرد. از برنامههای دولت باز گرفته تا اکوسیستم مالی.
البته بانکها هم در جهان و هم در ایران، از نظر باز کردن خدمات و ارائهAPI همیشه پیشرو بودهاند. اما آنها نیز اکنون باید نگاه بازتری داشته باشند و به API و زیرساختهای باز بیشتر بها بدهند. در جهان، ما شاهد ظهور بانکهای بدون شعبه هستیم که مدل کسبوکاری مشابه MVNO(اپراتورهای مجازی) در فضای اپراتوری موبایل دارند. یعنی تماما بر زیرساخت بانک دیگری سوار هستند.
بزرگترین مانع عدم توسعه نوآوری باز در کشور را چه میدانید؟ نبود زیرساختها؟ نبود رگولاتوری مناسب؟ عدم تمایل شرکتها؟ عدم توجه کاربران نهایی؟ یا سایر موارد؟
در حوزه سازمانهای خصوصی کوچک، بیشتر درگیر فرهنگ و آگاهی هستیم. وگرنه به نظر من از لحاظ زیرساختی کمبود تعیینکنندهای نداریم. اما در سازمانهای بزرگ، سوالهای متعددی مطرح میشود. مثلا فرض کنید یک سازمان دولتی یک دیتا در اختیار دارد. مالک این دیتا کیست؟
مشخصا مردم. اما چگونه باید آن را قیمتگذاری کنیم؟ از یک طرف نمیشود دیتای مردم را مدفون و مهر و موم کرد. از طرف دیگر، وقتی یک شرکت خصوصی از این دیتا درآمدزایی کند، یا آن را در سرویسی به کار بگیرد که در نهایت به درآمدزایی میرسد، تکلیف قیمتگذاری این سرویس چیست؟ فراخوانی این API ها روی سرورهای دولتی، بار عملیاتی ایجاد میکند. هزینه این عملیات را چه کسی باید بدهد؟
این سوالها جدی هستند. به خصوص وقتی صحبت از دیتای عمومی باشد، شما با حقوق مردم یک کشور مواجه هستید. ما در کشور هنوز خط مشی مشخصی برای پاسخ به این سوالات نداریم. در واقع همه میدانیم دیتا باید باز شود، سرویس باید باز شود، اما خط مشی عملیاتی ما، به گونهای که تک تک قدمهایمان را بتوانیم با آن بشماریم، هنوز ابهاماتی دارد.
نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، گسترش نگرش «باز» است. خوشبختانه در اکثر سازمانها مدیران پیشرو و بلندنظری حضور دارند که در سالهای گذشته رویکرد باز را کلید زدهاند. اما ما نیاز داریم به گسترش این رویکرد؛ یعنی مدیران بیشتری در سازمانهای بیشتر، اهمیت رویکرد باز را درک کنند.
تا پایان سال ۱۴۰۰ دستاوردهای پادیوم را چگونه پیشبینی میکنید؟ پادیوم در چه نقطهای خواهد ایستاد؟
کرونا شاید دل هر مدیری را برای بلندپروازی خالی کرده باشد. بسیاری از برنامههای کسبوکاری در سال گذشته یا اساسا نابود شدند یا به تاخیر افتادند. اما امروز که شرایط کرونا پایدارتر شده و اکوسیستم راه خود را لابهلای آشوب کرونا پیدا کرده، میتوانم بگویم که تا پایان ۱۴۰۰، پادیوم مرجع ارائه خدمات دیجیتال متنوع بر بستری یکپارچه در ایران خواهد بود.